Wat betekent het voor jou, om in dialoog met iemand te zijn?
De volgende oefening is interessant om jouw dialogische houding te onderzoeken:
Vraag iemand uit je omgeving om deze oefening met je te doen. Kies voor de eerste keer een alledaags onderwerp. Spreek af dat je allebei 5 minuten krijgt om te praten. Het is handig om hierbij een timer te gebruiken, zodat de tijd niet telkens in de gaten gehouden hoeft te worden. De één luistert, zonder te reageren. Observeer als luisteraar of je open kunt luisteren. Als je gedachten afdwalen, merk dit op en probeer weer je aandacht bij de ander te brengen. Je hoeft als luisteraar niets, alleen aanwezig zijn voor de ander.
Na 5 minuten wissel je, zonder overleg of reactie op wat gezegd is. Wissel ook even van stoel. Laat diegene die de praat-tijd krijgt kiezen hoe je het prettigst ten opzichte van elkaar zit. Het kan heel anders aanvoelen als je recht tegenover elkaar zit of naast elkaar. De ander krijgt vervolgens 5 minuten om te praten. Als je de beurt hebt om te praten: je mag praten, maar je mag ook stil zijn. Heel belangrijk!! De tijd is aan jou. Observeer hoe het is als je stil bent in die 5 minuten. Als jullie allebei zijn geweest, kun je uitwisselen hoe het voor ieder was.
Je kunt hierbij bespreken: hoe heb je het luisteren ervaren? Kon je open luisteren - of kwamen er veel oordelen/meningen in je hoofd voorbij en wat deed dit met je luisterhouding? En: wat gebeurde er toen je de ruimte kreeg om te praten? Hoe open kon je spreken? Was er sprake van verlangzaming? Hoe hebben jullie de kwaliteit van het contact ervaren?
Kenmerken van een dialogische houding zijn:
* Verlangzaming
* Onderzoeken
* Open luisteren, met alle aandacht, generatief
* Open spreken: wezenlijk, vanuit het hart
* Suspenderen: oordelen en reacties uitstellen
* Gelijkwaardigheid: ik en jij
* Inclusiviteit: alles hoort erbij, heeft recht om gehoord en gezien te worden
* Aandacht gericht op dat wat 'tussen en door de woorden heen' ontstaat: pauzes en stiltes zijn even belangrijk als woorden.
Het is interessant om te bekijken welke van bovenstaande kenmerken al sterk aanwezig zijn in je houding en waar je nog verdieping in aan kunt brengen. Zou het een verschil maken als je hier beroepsmatig of in de privé-sfeer bewust bij stilstaat?
Laat gerust een reactie achter, ik ben erg benieuwd hoe je het ervaart.
Hartelijke groet, Brenda Zwinkels
Reactie schrijven
Maaike Boomstra (donderdag, 18 januari 2018 21:02)
Hi Brenda. Ik doe deze oefening in een coachtraining. De deelnemers vinden hem in eerste instantie vreselijk omdat ze eigenlijk vanalles willen. Ze vinden zichzelf niet aardig, niet empathisch e.d.
Later in de reflecties lees ik vaak terug dat het hen wel inzicht heeft opgeleverd.
Lammy Otter (zaterdag, 27 januari 2018 11:30)
Hallo Brenda,
Een respectvolle benadering van elkaar. Het lijkt veel op Motiverende gespreksvoering, wat is het verschil?
Brenda Zwinkels (zondag, 28 januari 2018 14:12)
Dank voor je vraag Lammy Otter! Ik ben niet zo bekend met Motiverende gespreksvoering, maar dit is wat je vraagt bij mij oproept:
Bij een dialogische houding ben je niet op een oplossing gericht. De focus ligt op het verbeteren van de kwaliteit van de relatie. Je kunt je hierbij richten op het contact met de cliënt. Maar ook op het contact met jezelf. Ik denk dat daar een belangrijk verschil is met Motiverende gespreksvoering, waar de focus op de ander is gericht en je bewust een techniek inzet om de motivatie te vergroten.
Als je met de dialogische principes het contact met jezelf opzoekt, dan wordt je je bewust van eigen patronen. Die patronen kun je onderzoeken en ontdekken wat jij nodig hebt om bijvoorbeeld niet teveel energie te verliezen in het contact met de ander/de cliënt. Reflecteren op je eigen handelen en jezelf op persoonlijk vlak ontwikkelen, vormt de basis voor effectief therapie. Ik gebruik hier ook hystemisch werk als ondersteuning bij in gedragsverandering. Hoe beter je jezelf kent, hoe meer open je voor de ander kunt staan. Het vraagt moed om eigen thema’s aan te kijken. Dat is waar ik me op richt met de nascholing die ik voor professionals organiseer in systemisch-dialogisch werk.
Wellicht leuk om te weten: onderzoek wijst uit dat de therapeutisch werkrelatie een belangrijke factor is voor effectieve therapie (Castonguay et al., 2006) . Zeer effectieve therapeuten hebben een hoge mate van aanwezigheid (met volle aandacht) in het contact, waardoor er ook een hogere mate van empathie ontstaat en je de cliënten hiermee beter kunt helpen in hun veranderingen.
Motiverende gesprekstechnieken kun je vanuit deze dialogische houding prima als techniek gebruiken om de motivatie bij de cliënt te vergroten. Systemisch werk zou hier ook nog een mooie aanvulling bij kunnen zijn, als iemand telkens in het oude patroon terug blijft vallen. Systemisch werk brengt een onderstroom naar boven waar vaak geen bewustzijn over is.
Lammy Otter (maandag, 29 januari 2018 11:57)
Beste Brenda,
Hartelijk dank voor je duidelijke uiteenzetting. Je hebt gelijk als ik jou verhaal zo lees: Motiverende gespreksvoering is vooral gericht op de ander en zijn proces. Het dialoog wat jij voorhebt (wat ik ervan oppak) is dat je je eigen proces beschouwd en van jezelf leert. Energie verlies heb ik vaker dan mij lief is last van, dus dankjewel voor je nuttige informatie.